Skip to main content

गौरा पर्व (एक परिचय)

🌸 गौर पर्व (गौरादेवी पर्व) नेपालको विभिन्न ठाउँमा विशेषगरी सुदूरपश्चिम क्षेत्रमा धूमधामसाथ मनाइने गौर पर्व हिन्दू धर्मावलम्बीहरूको एक महत्वपूर्ण धार्मिक तथा सांस्कृतिक पर्व हो । यस पर्वलाई गौरादेवी व्रत वा गौर पर्व भनेर पनि चिनिन्छ । मुख्यतः महिलाहरूले आफ्नो पति, परिवार र गृहकल्याणको लागि देवी गौराको पूजा गरेर यो पर्व मनाउने प्रचलन रहेको छ । 📖 पर्वको पौराणिक कथा पौराणिक कथाअनुसार, देवी गौरा (पार्वती) ले भगवान शिवलाई पति स्वरूप पाउन कडा तपस्या गरेकी थिइन् । उनको तपस्याले प्रसन्न भएर भगवान शिवले उनलाई पतिरूपमा स्वीकार गरे । त्यसैबेलादेखि महिलाहरूले यो पर्वमा देवी गौराको पूजा आराधना गरी आफ्नो घर-परिवारको सुख, शान्ति र दीर्घायुको लागि व्रत बस्ने चलन चल्यो । 🙏 मुख्य उद्देश्य गौर पर्व विशेषगरी विवाहित महिलाहरूले मनाउने पर्व हो । यसमा महिलाहरूले यसरी पूजा गर्छन्— पतिका दीर्घायु र स्वास्थ्यको कामना परिवारमा सुख, शान्ति र समृद्धिको कामना गृहस्थ जीवनमा सौहार्द कायम होस् भन्ने उद्देश्य 🌺 पर्व मनाउने विधि गौर पर्व दुई–तीन दिनसम्म चल्ने गर्छ । यसमा गरि...

उग्रतारा मन्दिर, डडेल्धुरा: आस्थाको शिखरमा टँगिएको एक दिव्य थान

सुदूरपश्चिम नेपालको पहाडी काखमा बसेको डडेल्धुरा जिल्ला — जहाँ हरेक ढुंगा, पात, र बतासमा संस्कृति र आस्थाको सुगन्ध मिसिएको छ। यही पवित्र भूमिमा अवस्थित छ एक यस्तो थान, जहाँ श्रद्धा झुक्छ, आत्मा शान्त हुन्छ, र मन ब्रह्मानन्दमा डुब्छ। त्यो थान हो — उग्रतारा भगवतीको मन्दिर।

🔱 शक्तिकी अधिष्ठात्री देवी — उग्रतारा

‘उग्र’ शब्दले शक्ति, साहस र संकल्प झल्काउँछ, र ‘तारा’ले प्रकाश, आशा र मार्गदर्शन। उग्रतारा भगवती, शक्ति र मातृत्वको अद्वितीय संगम हुन्। यो मन्दिरमा पुकार्दा सुनेको, माग्दा दिएको र पुज्दा फर्काएको जनविश्वासले यो थानलाई अद्वितीय बनाएको छ।

यही कारण हो — सुदूरपश्चिमका हरेक घर–घरमा “उग्रतारा माताले रक्षा गरुन्” भन्ने वाक्य आशीर्वादजस्तै घन्किन्छ।

🏞️ स्थानको सौन्दर्य — शान्ति र श्रद्धाको संगम

डडेल्धुरा सदरमुकामबाट केही माथि उक्लिएपछि हरियालीले ढाकिएको डाँडामाथि तपाईँ देख्नुहुन्छ — ढुंगे पर्खालले घेरेको एक पुरानो मन्दिर, जहाँ धूपको सुवास, पूजा–घण्टीको नाद र भक्तजनको आस्था मिसिएको हुन्छ। यहाँको हावामा पनि भक्तिभाव मिसिएको महसुस हुन्छ।

📖 इतिहास र जनश्रुति — विश्वासको आधार

सत्य युगदेखि नै उग्रतारा देवीको पूजा हुँदै आएको भन्ने जनविश्वास छ। कहिल्यै ढलेको छैन यो थान, न त चिच्याएको छ समयको हावाले। प्राचीन राजाहरू, साधु–सन्तहरूदेखि लिएर आजका सर्वसाधारणसम्म — सबैले यहाँ आफ्नो शरण लिएका छन्।

श्री ५ पृथ्वी नारायण शाहले पूर्वी नेपाल एकीकरण गर्दा पश्चिममा आस्था बाँकी राख्ने शक्तिको केन्द्र यही उग्रतारा थान रहेको भनाइ पनि छ। कतिपयले त यो मन्दिरलाई ‘सुदूरपश्चिमको पशुपतिनाथ’ पनि भन्छन्।

🪔 पर्व, मेला र श्रद्धालुको सागर

दशैंमा यहाँ हजारौँ श्रद्धालु बलिसहित दर्शन गर्न पुग्छन्।

नवरात्रमा नौ दिनसम्म भगवतीको विशेष पूजा, जागरण, आरती र भजन चल्दछ।

वर्षको खास–खास दिनमा यहाँ मेला लाग्छ, जसमा स्थानीय संस्कृति, नाच, गीत र सामूहिक पूजा प्रदर्शन गरिन्छ।


यस मन्दिरमा जाने बाटो मात्र यात्रा होइन — त्यो त भक्तिको बाटो हो, जहाँ आस्था, प्रेम र पवित्रताको संगम हुन्छ।

Comments

Popular posts from this blog

🥋 रबिन्द्र ढाँट: बझाङबाट उठेका नेपालका अन्तर्राष्ट्रिय MMA फाइटर ।

रबिन्द्र ढाँट, सुदूरपश्चिम नेपालको बझाङ जिल्लामा जन्मिएका एक होनहार युवा, आज नेपालकै मात्र नभई अन्तर्राष्ट्रिय MMA (Mixed Martial Arts) जगतमा चम्किला नाम बनेका छन्। आफ्नै संघर्ष र मेहनतका आधारमा उनी एक सफल फाइटरका रूपमा स्थापित भइसकेका छन्। 🔹 प्रारम्भिक जीवन: बझाङको गाउँबाट विश्वको रिङसम्म रबिन्द्र ढाँटको बाल्यकाल बझाङका सामान्य गाउँमा बित्यो। सीमित अवसर र स्रोतबीच हुर्किँदा पनि उनलाई आत्मरक्षा र खेलकुदप्रतिको झुकाव सानैदेखि थियो। आर्थिक अवस्था कमजोर भएकाले उनले भारतमा काम गर्न पुगे, जहाँ उनले पहिलो पटक MMA को अनुभव लिए। 🔹 भारतबाट नेपाल, अनि अन्तर्राष्ट्रिय मञ्चसम्म भारतमा काम गर्दै गर्दा उनले MMA ट्रेनिङ लिने मौका पाए र केही फाइटहरू जिते। तर उनको साँचो यात्रा तब सुरु भयो जब उनी नेपाल फर्किएर लोक एण्ड रोल MMA क्लबमा प्रशिक्षण लिन थाले। त्यहाँ उनका प्रशिक्षक दिविज पिया लामा थिए, जसले उनलाई व्यावसायिक फाइटरमा रूपान्तरण गर्न मुख्य भूमिका खेले। 🔹 व्यावसायिक सफलता: अपराजित यात्रा रबिन्द्र ढाँटको हालसम्मको प्रोफेशनल MMA रेकर्ड ८ जित, १ हार रहेको छ। उनका केही चर्चित...

सम्झनुहोस्, जीवन सबैको अगाडि देखाउने नाटक होइन।

🌿 “शान्त जीवनको रहस्य: गोप्यता” आजको प्रविधिको युगमा, जहाँ मानिसहरूले हरेक खुशी, हरेक पीडा, हरेक उपलब्धि सामाजिक सञ्जालमा देखाउन थालेका छन्, त्यहीँ कतै हामी आफ्नो मौनता र शान्त जीवन गुमाउँदै गएका छौं। सबै कुरा सामाजिक सञ्जालमा राख्नुपर्छ भन्ने छैन। सबै अनुभूति स्टाटसमा पोख्नुपर्ने छैन। सबै तस्बिर हरपल देखाउनु जरुरी छैन। कहिलेकाहीं मौन रहनु नै जीवनको सबैभन्दा ठूलो सुरक्षा हो। हामीले बुझ्नुपर्छ – सबैलाई हामीबारे सबैथोक थाहा हुनु जरूरी छैन। किनकि सबैले हामीलाई बुझ्दैनन्, सबैले हामीलाई समर्थन गर्दैनन्, र सबैले हाम्रो सफलता पचाउन सक्दैनन्। 🧘 शान्त जीवनको सूत्र के हो? 👉 “सबै कुरा बोल्नुपर्छ भन्ने छैन, सबै कुरा देखाउनुपर्छ भन्ने छैन। केही कुरालाई मौनताको पर्दाभित्र सुरक्षित राख्नु नै आत्मशान्तिको बाटो हो।” 🌸 प्रेरणाका केही शब्दहरू 🌸 🕊️ "शान्त जीवन भन्नु गोप्य जीवन हो — जहाँ तपाईं आफैंसँग मिलनमा हुनुहुन्छ, न कि भीडसँग भिडन्तमा।" 🌙 "कहिलेकाहीँ मौन रहनु नै सबैभन्दा ठूलो जवाफ हो। हावा जसरी– देखिँदैन, तर महसुस हुन्छ।" 🌼 "जुन कुरा हृदयमा हुन्छ, त्यो साम...

पाद सम्बन्धि रोचक तथ्य र विज्ञान ।

पाद (Flatulence) सुन्दा मजाक लाग्ने भए पनि यो वास्तवमा शरीरको प्राकृतिक प्रक्रिया हो । आन्द्रा र पेटमा भएको पाचनक्रियाबाट निस्कने ग्यासलाई बाहिर निकाल्ने काम पादले गर्छ । सामान्यत: एक व्यक्तिले दिनमा १४–२३ पटकसम्म पाद्ने गर्दछ । पाद के–के बाट बनेको हुन्छ ? पादको मुख्य तत्वमा नाइट्रोजन (59%), हाइड्रोजन (21%), कार्बनडाइअक्साइड (9%), मिथेन (7%), अक्सिजन (3%) र अन्य ग्यास (1%) मिसिएको हुन्छ । यसकै कारण कहिले पादमा आवाज धेरै आउँछ भने कहिले दुर्गन्ध मात्र आउँछ । पादबारे रोचक तथ्यहरू १. पाद निस्कँदा यसको तापक्रम करिब ९८.६° फरेनहाइट हुन्छ, जुन शरीरकै सामान्य तापक्रम हो। २. पाद प्रज्वलनशील हुन्छ, त्यसैले पादिएको बेला आगो लगाउँदा बल्न सक्छ। ३. नुहाउँदा आएको पाद प्राय: बढी दुर्गन्धित हुन्छ। ४. पाद्नु स्वास्थ्यका लागि फाइदाजनक हुन्छ – यसले पेट हल्का बनाउने मात्र होइन, रक्तचाप (Blood Pressure) नियन्त्रण गर्न पनि मद्दत पुर्‍याउँछ। ५. पाद रोकिराख्दा ग्यास मस्तिष्कमा पुगेर टाउको दुख्ने वा असहजता समेत हुन सक्छ। ६. ब्ल्यु व्हेलको पाद यति ठूलो हुन्छ कि त्यसको बुलबुलामा एउटै घोडा सजिलै अट्छ। ७...

द्वारिका देवी ठकुरानी: नेपाली महिला सशक्तिकरण र लोकतन्त्रकी अग्रदूत

द्वारिकादेवी ठकुरानी नेपाली राजनीतिमा एउटा अमिट नाम हो। नेपालकी प्रथम महिला मन्त्रीका रूपमा चिनिने द्वारिकादेवीले महिला अधिकार, शिक्षा, र लोकतान्त्रिक आन्दोलनमा ऐतिहासिक योगदान दिनुभयो। उहाँको जीवन राजनीतिक साहस, सामाजिक प्रगतिशीलता र आत्मबलको प्रतीक हो। जन्म, परिवार र प्रारम्भिक जीवन द्वारिकादेवी ठकुरानीको जन्म वि.सं. १९७४ मा डोटी जिल्लाको सिलगढीमा पिता वामदेव पन्त र आमा राधादेवीका जेठी छोरीका रूपमा भएको हो। उनका सौतानी आमापट्टिका भाइ शिवराज पन्त हुन्, जो पछि मन्त्री समेत बने। उनका पिता राणाकालमा इलाम र डोटी गौडामा खरिदार थिए। यिनको पुख्र्यौली घर डोटीकै दानकोट गर्खाको जिजौडामाण्डू जैनोली हो। बाल्यकालदेखि नै शिक्षामा रुचि राख्ने द्वारिकादेवीको पारिवारिक पृष्ठभूमि विद्वान र सामाजिक सक्रियतासँग जोडिएको थियो, जसले भविष्यमा उहाँलाई राजनीतिमा प्रवेश गर्न प्रेरित गर्‍यो। बैतडीमा विवाह र सामाजिक सीमाना तोड्ने निर्णय वि.सं. १९९२ मा द्वारिकादेवीले बैतडी जिल्लाको तल्लो स्वराड क्षेत्रका जिम्मुवाल उद्धवबहादुर चन्द सँग अन्तरजातीय प्रेम विवाह गर्नुभयो। द्वारिकादेवी ब्राह्मण परिवारकी थिइन...