🌸 गौर पर्व (गौरादेवी पर्व) नेपालको विभिन्न ठाउँमा विशेषगरी सुदूरपश्चिम क्षेत्रमा धूमधामसाथ मनाइने गौर पर्व हिन्दू धर्मावलम्बीहरूको एक महत्वपूर्ण धार्मिक तथा सांस्कृतिक पर्व हो । यस पर्वलाई गौरादेवी व्रत वा गौर पर्व भनेर पनि चिनिन्छ । मुख्यतः महिलाहरूले आफ्नो पति, परिवार र गृहकल्याणको लागि देवी गौराको पूजा गरेर यो पर्व मनाउने प्रचलन रहेको छ । 📖 पर्वको पौराणिक कथा पौराणिक कथाअनुसार, देवी गौरा (पार्वती) ले भगवान शिवलाई पति स्वरूप पाउन कडा तपस्या गरेकी थिइन् । उनको तपस्याले प्रसन्न भएर भगवान शिवले उनलाई पतिरूपमा स्वीकार गरे । त्यसैबेलादेखि महिलाहरूले यो पर्वमा देवी गौराको पूजा आराधना गरी आफ्नो घर-परिवारको सुख, शान्ति र दीर्घायुको लागि व्रत बस्ने चलन चल्यो । 🙏 मुख्य उद्देश्य गौर पर्व विशेषगरी विवाहित महिलाहरूले मनाउने पर्व हो । यसमा महिलाहरूले यसरी पूजा गर्छन्— पतिका दीर्घायु र स्वास्थ्यको कामना परिवारमा सुख, शान्ति र समृद्धिको कामना गृहस्थ जीवनमा सौहार्द कायम होस् भन्ने उद्देश्य 🌺 पर्व मनाउने विधि गौर पर्व दुई–तीन दिनसम्म चल्ने गर्छ । यसमा गरि...
🌸 गौर पर्व (गौरादेवी पर्व)
नेपालको विभिन्न ठाउँमा विशेषगरी सुदूरपश्चिम क्षेत्रमा धूमधामसाथ मनाइने गौर पर्व हिन्दू धर्मावलम्बीहरूको एक महत्वपूर्ण धार्मिक तथा सांस्कृतिक पर्व हो । यस पर्वलाई गौरादेवी व्रत वा गौर पर्व भनेर पनि चिनिन्छ । मुख्यतः महिलाहरूले आफ्नो पति, परिवार र गृहकल्याणको लागि देवी गौराको पूजा गरेर यो पर्व मनाउने प्रचलन रहेको छ ।
📖 पर्वको पौराणिक कथा
पौराणिक कथाअनुसार, देवी गौरा (पार्वती) ले भगवान शिवलाई पति स्वरूप पाउन कडा तपस्या गरेकी थिइन् । उनको तपस्याले प्रसन्न भएर भगवान शिवले उनलाई पतिरूपमा स्वीकार गरे । त्यसैबेलादेखि महिलाहरूले यो पर्वमा देवी गौराको पूजा आराधना गरी आफ्नो घर-परिवारको सुख, शान्ति र दीर्घायुको लागि व्रत बस्ने चलन चल्यो ।
🙏 मुख्य उद्देश्य
गौर पर्व विशेषगरी विवाहित महिलाहरूले मनाउने पर्व हो । यसमा महिलाहरूले यसरी पूजा गर्छन्—
- पतिका दीर्घायु र स्वास्थ्यको कामना
- परिवारमा सुख, शान्ति र समृद्धिको कामना
- गृहस्थ जीवनमा सौहार्द कायम होस् भन्ने उद्देश्य
🌺 पर्व मनाउने विधि
गौर पर्व दुई–तीन दिनसम्म चल्ने गर्छ । यसमा गरिने मुख्य गतिविधिहरू यसप्रकार छन् :
-
उपवास र स्नान
- महिलाहरू बिहानै नदी वा पोखरीमा गएर स्नान गर्छन् ।
- शुद्ध भएर नयाँ कपडा लगाइन्छ ।
-
गौरा मूर्ति स्थापन
- गौरा देवीको प्रतीक स्वरूप माटो वा सुपारी, डोरी, फूल र अक्षताबाट मूर्ति बनाई घर वा पूजा स्थानमा राखिन्छ ।
-
गौरादेवीको पूजा
- गहुँ, धान, सत्तु, फलफूल, धूप-दीप र फुलबारी चढाएर पूजा गरिन्छ ।
- महिलाहरूले मंगलगीत गाउँछन् ।
-
व्रत बस्ने र कथा सुन्ने
- यस पर्वमा गौरी-शिव विवाहको कथा सुन्ने चलन छ ।
- कतिपय ठाउँमा महिलाहरूले निराहार वा फलाहार व्रत बस्छन् ।
-
भोज तथा प्रसाद वितरण
- पूजापछि पकाएको प्रसाद (गहुँ, सत्तु, मिठाई, फलफूल) परिवार र छिमेकीबीच बाँडिन्छ ।
🎶 सांस्कृतिक पक्ष
- गौर पर्व विशेष गरी सुदूरपश्चिम क्षेत्रका गाउँ–शहरहरूमा सामूहिक रूपमा धूमधामले मनाइन्छ ।
- यहाँ महिलाहरूले समूह बनाएर देउडा गीत गाउने, नाच्ने परम्परा छ ।
- कतिपय ठाउँमा सामूहिक रूपमा देवीको पूजा गर्ने र मेलाजात्रा आयोजना गर्ने चलन छ ।
- यस पर्वलाई महिला एकताको प्रतीक पर्व पनि मानिन्छ ।
🌼 महत्व
- वैवाहिक जीवनमा प्रेम, विश्वास र आस्था बढाउने पर्व
- पारिवारिक समृद्धि र स्वास्थ्यको कामना गर्ने पर्व
- समाजमा सामूहिकता, आपसी सहयोग र धार्मिक संस्कारलाई बलियो बनाउने पर्व
- सुदूरपश्चिम क्षेत्रको सांस्कृतिक पहिचानलाई उजागर गर्ने पर्व
👉 यसरी गौर पर्व महिलाहरूको श्रद्धा, विश्वास र भक्ति भावसँग जोडिएको विशेषगरी सुदूरपश्चिम नेपालको मौलिक धार्मिक–सांस्कृतिक पर्व हो, जसले गृहस्थ जीवनलाई पवित्र र सुखमय बनाउने सन्देश दिन्छ ।
Comments
Post a Comment