🌸 गौर पर्व (गौरादेवी पर्व) नेपालको विभिन्न ठाउँमा विशेषगरी सुदूरपश्चिम क्षेत्रमा धूमधामसाथ मनाइने गौर पर्व हिन्दू धर्मावलम्बीहरूको एक महत्वपूर्ण धार्मिक तथा सांस्कृतिक पर्व हो । यस पर्वलाई गौरादेवी व्रत वा गौर पर्व भनेर पनि चिनिन्छ । मुख्यतः महिलाहरूले आफ्नो पति, परिवार र गृहकल्याणको लागि देवी गौराको पूजा गरेर यो पर्व मनाउने प्रचलन रहेको छ । 📖 पर्वको पौराणिक कथा पौराणिक कथाअनुसार, देवी गौरा (पार्वती) ले भगवान शिवलाई पति स्वरूप पाउन कडा तपस्या गरेकी थिइन् । उनको तपस्याले प्रसन्न भएर भगवान शिवले उनलाई पतिरूपमा स्वीकार गरे । त्यसैबेलादेखि महिलाहरूले यो पर्वमा देवी गौराको पूजा आराधना गरी आफ्नो घर-परिवारको सुख, शान्ति र दीर्घायुको लागि व्रत बस्ने चलन चल्यो । 🙏 मुख्य उद्देश्य गौर पर्व विशेषगरी विवाहित महिलाहरूले मनाउने पर्व हो । यसमा महिलाहरूले यसरी पूजा गर्छन्— पतिका दीर्घायु र स्वास्थ्यको कामना परिवारमा सुख, शान्ति र समृद्धिको कामना गृहस्थ जीवनमा सौहार्द कायम होस् भन्ने उद्देश्य 🌺 पर्व मनाउने विधि गौर पर्व दुई–तीन दिनसम्म चल्ने गर्छ । यसमा गरि...
परिचय
नेपाली समाज विविध धर्म, संस्कृति र परम्पराले भरिएको छ। यी मध्ये कुसे औंसी अथवा बुवाको मुख हेर्ने दिन एउटा महत्वपूर्ण पर्वका रूपमा मनाइन्छ। यो पर्वले पिताको सम्मान, कृतज्ञता र स्नेहलाई उजागर गर्छ। जसरी माता तिथी (मातातिर्थ औंसी) आमाको सम्झना र सम्मानका लागि मनाइन्छ, त्यसैगरी कुसे औंसी पिताको सम्मानार्थ मनाइन्छ।
नामाकरण र अर्थ
- “कुसे” भन्ने शब्द “कुश” (पवित्र घाँस) सँग सम्बन्धित छ। यस दिन कुशलाई आह्वान गरी धार्मिक कार्यमा प्रयोग गरिन्छ।
- “औंसी” भन्नाले अमावस्या (चन्द्रमा नभएको दिन) जनाउँछ।
त्यसैले, भाद्र कृष्ण औंसीलाई कुसे औंसी भनिन्छ।
यस दिनलाई जनप्रिय रूपमा बुवाको मुख हेर्ने दिन पनि भनिन्छ।
धार्मिक पृष्ठभूमि
कुसे औंसीको उत्पत्ति हिन्दु धार्मिक परम्परासँग सम्बन्धित छ। पुराणमा उल्लेख भएअनुसार, यस दिन भगवान विष्णु, पितृहरू र पिता समान व्यक्तिलाई श्रद्धा अर्पण गर्नुपर्छ।
- यस दिन कुशलाई घर ल्याएर पूजाआजा गर्ने प्रथा छ, किनभने कुशलाई पवित्र मानिन्छ।
- यसै दिनबाट पितृ पक्ष (श्राद्ध गर्ने पन्ध्र दिन) सुरु हुने भएकाले पनि यसको धार्मिक महत्व छ।
पर्व मनाउने विधि
१. कुश स्थापना
- बिहानै स्नान गरी शुद्ध भई पुरोहित वा घरका ज्येष्ठ सदस्यबाट मन्त्र उच्चारण गर्दै कुश ल्याइन्छ।
- कुशलाई घरमा राखेर पूजा गर्ने परम्परा छ।
२. पिताको सम्मान
- जीवित पितालाई मीठा खानेकुरा, लुगा वा उपहार अर्पण गर्ने गरिन्छ।
- पिताको चरण स्पर्श गरी आशिर्वाद लिने चलन छ।
३. पितृ तर्पण र श्राद्ध
- दिवंगत पिताको आत्माको शान्तिका लागि पिण्डदान, श्राद्ध, तर्पण तथा ब्राह्मण भोज गर्ने गरिन्छ।
- यसले पितृ तृप्त हुने विश्वास रहिआएको छ।
४. सामाजिक व्यवहार
- यो दिन परिवारजन एकत्रित हुन्छन्।
- बुवा र छोरा/छोरीबीचको सम्बन्ध अझ प्रगाढ बनाउने अवसरका रूपमा लिइन्छ।
सामाजिक र सांस्कृतिक महत्व
- यो पर्वले पिताको आदर, सम्मान र कृतज्ञता प्रकट गर्छ।
- नेपाली समाजमा बुबा परिवारको मेरुदण्ड मानिन्छन्, उहाँप्रति आभार प्रकट गर्ने अवसर यो दिनले दिन्छ।
- आधुनिक समाजमा पश्चिमी संस्कृतिबाट प्रभावित “Father’s Day” जस्तै, नेपाली मौलिक संस्कृतिको “बुवाको मुख हेर्ने दिन” अझ गहिरो भावनाले मनाइन्छ।
- यसले पिताप्रतिको स्नेह मात्र नभई पुर्खाप्रतिको श्रद्धा जोडिएको छ।
Comments
Post a Comment